Nằm ở phía bờ đông nam của huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, xã đảo Tam Hải là địa phương chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề từ thiên tai và biến đổi khí hậu khi có nhiều khu vực vùng trũng thấp dễ bị ngập sâu và chia cắt mỗi mùa bão đến. Với địa hình ba mặt giáp biển, mảnh đất này được coi là nơi đầu sóng ngọn gió khi đánh giá rủi ro về thiên tai xảy ra luôn ở mức cao và tình trạng nước dâng, ngập lụt, xâm nhập mặn xuất hiện thường xuyên khiến cho người dân bị ảnh hưởng nặng nề.

Cụ bà Trần Thị Liễu, 82 tuổi, hiện đang sinh sống tại thôn Bình Trung, xã Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, đến bây giờ vẫn nhớ như in cảm giác kinh hoàng khi bão về, gió mạnh, sấm rền vang lên ngoài cửa, thổi tốc mái ngôi nhà ngói đã cũ nát.

“Mỗi khi gió bão, cửa đập rầm rầm, căn nhà cũ đã từng tốc mái, cả nhà phải trốn chui dưới gầm bàn. Sau này nhờ địa phương đến di chuyển đi nơi khác nhưng cũng rất lo âu. Qua bão cũng không có tiền để sửa chữa.” Bà Liễu chia sẻ.

Gia đình bà Liễu là hộ nghèo, không có nguồn thu nhập nào khác ngoài tiền hỗ trợ của Nhà nước. Chồng mất sớm, bà một mình nuôi dạy hai con nhỏ. Thế nhưng cách đây 5 năm, con trai bà cũng qua đời vì bị đuối nước. Người con gái đã đi lấy chồng ở xa, nên giờ chỉ còn lại bà ở một mình trong căn nhà nhỏ.

Sống tại khu vực ven biển, bà Liễu thấm thía với việc chống chịu những trận bão, lụt đã từng xảy ra ở địa phương. Bàn tay gầy nhăn nheo nắm chặt lấy tay tôi, bà cụ dẫn qua căn nhà cũ dột nát với bức tường rạn nứt từ trên mái xuống sàn, vào bên trong thấy được cả những khoảng nắng vàng đang len qua hàng mái ngói bị lật từ sau trận mưa bão hôm nọ.

Bà Liễu nghẹn ngào kể lại: “Ngôi nhà này tôi xây cách đây 40 năm rồi, nhưng nay đã dột nát, xập xệ, mùa mưa đến là tốc hết cả ngói, cửa rả bay hết, không còn gì, tôi sợ lắm.” Có lẽ vì ám ảnh từ những hôm thời tiết khắc nghiệt ấy, nên ngay cả trong mơ, bà Liễu cũng không dám nghĩ sẽ có ngày mình được sống trong một căn nhà khang trang, rộng rãi, tránh trú được thiên tai.

However, since 2018, an initiative has been supporting the construction of safe houses that can withstand storms and floods and offer people like Mrs. Lieu some relief.

Thế nhưng, từ năm 2018 đến nay, những hộ gia đình nghèo và có hoàn cảnh khó khăn như bà Liễu đã có thể phần nào vơi đi nỗi lo âu, khi được hỗ trợ xây dựng nhà an toàn chống chịu bão, lụt. Đây là một hợp phần đầy ý nghĩa trong khuôn khổ dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF), chính phủ Việt Nam và Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tài trợ.

Với nụ cười móm mém, hiền hậu, bà Liễu chậm rãi dẫn chúng tôi vào thăm ngôi nhà mới, ánh mắt bà lấp lánh niềm vui, bởi căn nhà quét vôi màu xanh nhạt này giờ đây chính là nơi cư trú an toàn nhất của bà mỗi khi mỗi mùa mưa bão đến gần.

Căn nhà của bà Liễu rộng khoảng 30m2, có sàn vượt lũ 12m2, mái nhà được lợp tôn và có giằng chống bão, cầu thang dẫn lên tầng hai để tránh trú khi lũ dâng và có cửa thoát hiểm trong những trường hợp khẩn cấp. Bà Liễu là một trong số 436 hộ gia đình nghèo khác tại tỉnh Quảng Nam được dự án GCF hỗ trợ xây dựng nhà theo mô hình chống chịu bão, lụt và đưa vào sử dụng.

Bà rảo bước nhanh hơn dẫn chúng tôi xuống căn bếp mới, nay đã có nồi cơm điện, bếp ga và thùng gạo đầy thay cho cảnh củi đốt mù mịt khói của ngày xưa. Ở góc phòng khách của ngôi nhà mới là bàn thờ người chồng và con trai đã mất. Sống một mình đầy khó khăn, bà thấy rất biết ơn Nhà nước và dự án đã hỗ trợ cho mình có được căn nhà trong mơ và vững chãi, an toàn như vậy. “Từ khi có nhà mới, dù bão lụt to đến cỡ nào tôi cũng yên tâm ở yên trong nhà, khi nước dâng cao tôi lại chạy lên căn gác trên kia, không lo sợ gì hết.”

Một mùa xuân nữa lại sắp đến, khóe mắt bà Liễu ánh lên niềm vui đầy hân hoan khi đứng dưới mái nhà trong mơ, phía xa vẫn là bờ ao và luỹ tre nơi xóm nghèo ven biển bao năm bà đã gắn bó. Dù phải đối mặt với dịch bệnh Covid-19 và liên tiếp những trận bão chồng bão, lũ chồng lũ trong năm 2020, nhưng nhờ có ngôi nhà chống chịu bão, lụt, bà Liễu đã có thể an toàn vượt qua một năm đầy khó khăn này. “Đến giờ tôi đã hoàn toàn yên tâm khi có ngôi nhà mới, thích lắm, từ nay không phải lo bão về phải chạy ra trạm xá đi sơ tán nữa rồi.”

Le Nga, Ngo Nga